|
Verbreek de ketenen! Breek Fort Europa af!
Op mijn prikbord hangt nog altijd een foto van het vluchtelingenactietentenkamp Recht op Bestaan op de Koekamp in Den Haag. De foto moet genomen zijn in november of december 2012, niet zo lang voor de ontruiming van het tentenkamp op 13 december 2012. Op de foto is het kamp bedekt onder een dikke laag verse sneeuw. Maar onder die sneeuw was warmte, ondanks de open tenten waar de wind doorheen waaide en regen en sneeuw zo naar binnen konden. De tenten mochten van toenmalig burgemeester van Aartsen namelijk niet afgesloten zijn. Zo moest het verblijf worden bemoeilijkt. Maar de burgemeester vergat een ding: de vluchtelingen zaten daar niet voor het comfort. Die zaten er om zichzelf en vooral ook hun problemen zichtbaar te maken. En ondanks de ontberingen van het kamp is die warmte me het meest bijgebleven. Het was de warmte die van het welkom door de vluchtelingen kwam die er bivakkeerden. Van het eten dat er gedeeld werd, ook met mensen als ik die alles hebben en naar hun warme huis terug kunnen. Dat zijn dingen waar menig bevoorrecht mens nog van kan leren. 
Ik kwam er zo nu en dan. Ik liep mee met de demonstraties en bezocht het om gesprekken met vluchtelingen op te nemen, om zo hun verhalen te documenteren en publiceren. Ik zal nooit vergeten de terughoudendheid hun persoonlijke verhaal te vertellen. En ook: mijn eigen terughoudendheid om door te vragen. Want ik ben de IND niet. Een verhaal dat me bijstaat is dat van een van de vluchtelingen die niet kon aantonen dat hij in Bagdad geboren was. En dus was hij geen vluchteling, aldus de IND afwijsmachine. Als je niet het soort bewijzen kunt leveren die hier zo vanzelfsprekend zijn zoals een geboortecertificaat dan kan je verhaal niet waar zijn. Alsof je Irak kunt vergelijken met Nederland. Alsof je een land in oorlog kunt vergelijken met een land in vrede. Die jongen zijn broer was vermoord. Hij had alle reden om hier te zijn. Tijdens de gewelddadige ontruiming verwondde de politie zijn hand. En ik herinner me Nashwan die vertelde over zijn vele littekens. Hij liet ze niet zien. Dat hoefde ook niet. In het voorjaar van 2013 - de groep woonde toen in een gekraakte kerk - is hij dood op straat gevonden. De politie had geen enkele moeite gedaan verwanten op te sporen. En zo stonden we op 6 mei 2013, nog geen vijf maanden na de ontruiming, weer bij de grote boom op het Koekamp. Ditmaal om Nashwan te herdenken. Als ik terugdenk aan het vluchtelingenactietentenkamp Recht op Bestaan op Koekamp, denk ik aan het nog altijd voortdurend vluchtelingenprotest. De groep Wij Zijn Hier in Amsterdam die kort voor Recht op Bestaan, op 30 november 2012, werd ontruimd uit het tentenkamp aan de Notweg, beleefde vorige week een zoveelste ontruiming. Pand na pand na pand kraakte Wij Zijn Hier om mensen van onderdak te voorzien. En ontruiming op ontruiming volgde, want de overheid ziet niets liever dan het uiteenvallen van de groepen vluchtelingen die door hun onderlinge samenhang en solidariteit zichtbaar weten te blijven. Slechts enkele dagen na deze zoveelste ontruiming werd afgelopen week in de nachtopvang in Amsterdam, waar een aantal van hen noodgedwongen naar toe zijn gegaan, een van hen opgepakt. Dat gaat een stuk makkelijker in een door de staat gecontroleerde opvang in een voormalige gevangenis, dan in een kraakpand, of tijdens een demonstratie waar de pers met de neus bovenop zit. De vele ontruimingen zijn puur ontmoedigingsbeleid. Het is hetzelfde ontmoedigingsbeleid als hetgeen dat mensen opsluit en deporteert, dat vluchtelingen doet verdrinken in de Middellandse Zee en nu volgens nieuwe plannen al in Noord Afrika wil tegenhouden. Dat daarbij mensen in de hitte van de woestijn omkomen, daar ligt niemand in Europa van wakker. Dat het militariseren van de grenzen juist leidt tot mensenhandel, waarbij de Europese lidstaten zelf de grootste mensenhandelaars zijn, is het best bewaarde geheim van Fort Europa dat beweert juist de grenzen te fortificeren om mensenhandel tegen te gaan. Dit zogeheten asielbeleid dat erop uit is vooral geen asiel te hoeven verlenen, is onmenselijk, dodelijk en misdadig van de Sahara tot Amsterdam en Den Haag, en tot Calais en Duinkerken. Het is een beleid dat zegt: als je hierheen wilt komen, sterf je onderweg en zoniet, dan maken we je hier het leven tot een hel. De grote schaal waarop Fort Europa opereert en van armoede en oorlog profiteert, is niet altijd even zichtbaar als je hier om je heen kijkt. De buitengrenzen van het Fort zijn niet hier, de schepen vol vluchtelingen trachten niet bij Hoek van Holland aan te meren. Het is te danken aan de vluchtelingen van Wij Zijn Hier en Recht Op Bestaan, dat we zien wat de ware aard is van Fort Europa. Als de staat er in slaagt door de voortdurende ontruimingen definitief het verzet van vluchtelingen uit het zicht te halen, betekent dit allerminst dat die strijd er niet meer is. Op 1 juli wordt de afschaffing van de slavernij herdacht en gevierd. Een afschaffing, niet ingegeven door menselijkheid maar door koude berekening. Met de situatie van vluchtelingen in gedachten rijst echter de vraag of de slavernij en het kolonialisme wel daadwerkelijk zijn afgeschaft. Nog altijd beschikken overheersers van rijke Westerse landen over het lot van mensen die ze alleen maar op hun grondgebied willen hebben als ze die mensen kunnen gebruiken. Op 28 maart van dit jaar suggeerde staatssecretaris Mark Harbers om zogenaamde ‘illegalen’ te ruilen tegen ‘arbeidsmigranten’, een bericht dat daarna naar de achtergrond is verdwenen. De landen waarmee zulke deals gesloten zouden moeten worden zouden daar vast wel aan willen meewerken, want geld van die arbeidsmigranten zou immers naar die landen terugvloeien. Het is opnieuw een koude berekening die migratiestromen wil beheersen en gebruiken om het rijke Westen nog rijker te maken. Als dat geen mensenhandel is, en als dat geen kolonialisme is, weet ik het ook niet meer. De ketenen dienen, anno 2018, eens te meer verbroken te worden. Want er zal geen vrijheid zijn, als niet iedereen vrij is. Joke Kaviaar, 1 juli 2018 |