Een stad die voor commercie kiest, verdient het te worden ontregeld
Of het nu stadsnomaden zijn met caravans, oude bussen, zelfgebouwde huizen en campers, afgewezen en op straat gezette vluchtelingen met een tentenkamp in een park, of krakers die panden onteigenen uit handen van speculanten of op prestige gerichte gemeenten en woningcorportaties; als het aan gemeenten ligt, worden ze allemaal verdreven. De stad uit, uit het zicht.
Welkom projectontwikkelaars, hotelketens, commercie! Welkom topzeilcentrum of ander megalomaan project! Welkom yuppies, nieuwe rijken, patsers en vastgoedtuig! Welkom winkelketens, luxe restaurants, casino's. En vooruit dan maar, hier en daar een broedplaats, maar wel gesubsidieerd en gecontroleerd natuurlijk want kunst, muziek en creativiteit horen dan bij een stad, maar moeten wel zorgvuldig kunnen worden ingekaderd, toegeëigend en vercommercialiseerd ter eer en meerdere glorie van de stad, haar burgemeester en haar stadsbestuur.
Verjaagd worden straatmuzikanten die niet goed genoeg worden bevonden, bestraft de daklozen die in een doos onder een viaduct ligt te pitten. Gecontroleerd worden mensen met een ook maar iets te donkere huidskleur omdat ze wel illegaal zullen zijn of crimineel. Alles wat buiten de norm valt wordt ontmoedigd of ingekapseld, tegen elkaar uitgespeeld en valse beloften gedaan om te voorkomen dat er een beweging ontstaat die in eenheid en diversiteit een vuist weet te maken waar de plannenmakers erg zenuwachtig van worden. Trap je er na al die jaren nóg in, in die spelletjes, dan heb je niet goed opgelet toen in het verleden door onderhandelingen veinzende ambtenaren en zoetgevooisde woorden van burgemeesters op geraffineerde wijze de kiemen van verzet werden gerooid voor het ook maar vrucht kon dragen.
Het is jammer, maar daar trappen nog steeds mensen in. Mensen die zich haasten te distantiëren van anderen omwille van een eigenbelang dat zij daarmee denken te dienen. Dat is niet alleen een dolksteek in de rug van diegenen die zich nog wèl met hand en tand verzetten, die het spelletje wèl doorhebben, maar het is vooral ook oliedom. Je blijft achter zonder een beweging om je te steunen als na veel geblabla de staat je toch laat vallen en er niets anders op zit dan te verhuizen naar Almere, waar je gezellig tussen de PVV stemmers in een slaapwijk kan gaan wonen voor een veel te hoge huurprijs.
In de stad gaat intussen de strijd onverminderd door. Daar doet geen ME met waterkanonnen wat tegen. Daartegen helpt geen traangas en daartegen zijn ook de cellen en knuppels niet bestand: idealen, motivatie, volharding. Onverwoestbaar. Maar je kunt ze wel zomaar zelf zijn kwijtgeraakt wanneer je jezelf opsloot in je atelier of je studio en alleen naar buiten kwam voor het houden van een expositie, het geven van een interview, of het drinken van een kopje koffie met fatsoensrakkers zonder geweten die je gouden bergen beloven. Voor je het weet, herken je de stad niet meer, blijken panden waar je nog wel eens kwam te zijn ontruimd, herkennen je vrienden je niet meer en sta je zomaar ineens in je uppie te doen alsof jij de beweging bent en je weet hoe het hoort: strijd voeren.
Doe mij de straat maar. Niks niet netjes en zeker niet aangeharkt of schoongeveegd. Weg met de geconditioneerde braafheid. Doe mij maar het creeëren zonder daar geld voor te willen hebben, om het zoveel mogelijk te delen, de ideeën, woorden en beelden. Doe mij liever een poëzievoordracht in een kraakpand waar de stroom van een zonnepaneel op het dak komt, waar je de wc met een emmer regenwater die ernaast staat moet doorspoelen en het wc papier in een daarnaast gehangen zak moet doen om te voorkomen dat het ding verstopt. Dat liever dan de gladgestreken podia van het literair elitarisme waar woorden op de weegschaal van fatsoensrakkers en wetshandhavers worden gelegd voor ze mogen worden uitgesproken. Doe mij maar de vriendschap van mensen in kampementen van vluchtelingen of stadsnomaden, geïmproviseerd in eigen beheer, zonder bemoeienis van ambtenaren, zonder controle door politie. Dat liever dan de vriendschap van professoren, wanna-be do-gooders en hulpverleners die het op een akkoordje gooien met een ieder die beweert dat hij of zij het beter weet dan de mensen van de straat. Ja, doe mij maar de straat want die is mooier dan de raadszalen, de achterkamers, het politieke gekonkel. Doe mij maar de barrikaden, het gooien met verfbommen of rottend fruit of (vul maar in), doe mij ook maar de brandende autobanden op een kruispunt, de opengebroken straten en het scanderen “Geef de smeris de straat terug, steen voor steen!”. Doe mij dat maar, het is me alles liever dan de handen schudden van hen die de orde willen bewaken, die de regels willen bepalen. Leve de ontregeling.
Het kan op veel manieren. De herkrakers van het Slangenpand in Amsterdam lieten één manier zien van hoe het kan en zes van hen betalen daarvoor nu de prijs van vreemdelingendetentie, de overigen die van een dagvaarding. Zij renden niet weg, zij gaven niet op, en dat zouden meer mensen moeten doen.
Het kan op veel manieren. Dit weekend starten vier dagen van actie voor sociaal centrum De Vloek in Den Haag. Een grote creatieve ontregeling van de stad belooft het te worden. Ook dat is mooi. Vier dagen lang verspreid de Vloek zich over de stad, lopend, fietsend, dansend, spelend, zingend, schreeuwend, lichtgevend en varend.
Het maakt niet uit hóe je het doet, het een sluit het ander niet uit. Maar laten we vooral niet accepteren dat er lieden zijn die van bovenaf regels opstellen en willen handhaven voor huisvesting, creatie, voedselvoorziening, muziek, theater, leefstijl, samenwerking, vrijheid en solidariteit. Niet zij hebben te bepalen waar mensen zich mogen bevinden. Niet zij hebben te bepalen wie er in de samenleving worden geaccepteerd en wie niet. Niet zij hebben te bepalen of het is toegestaan dat mensen over een letterlijke of figuurlijke grens heen gaan die de staat heeft getrokken. Niet zij hebben te bepalen waar mensen wonen, hoe ze daar wonen en hoe ze zelf hun grond bewerken, voedsel verbouwen en dit delen met anderen. Niet zij hebben te bepalen waar er gedanst wordt. Niet zij hebben te bepalen dat kunst alleen kunst is als een of andere multinational er grof voor betaald heeft om het in zijn tuin neer te laten zetten. Niet zij bepalen het theater. Wij bepalen het theater.
Een stad die voor commercie kiest, verdient het te worden ontregeld. In Amsterdam of in Den Haag, ontregeling zou het motto moeten zijn. Letterlijk: ont – regel – ing. Weg met de regels. Weg met de regelmaat en de wetten. Weg met het georganiseerde leven van geboorte tot de dood. Leve de piraterij en de anarchistisch autonome vrijdenkerij. Soms ziet een straat er gewoon een stuk beter uit als er iets onverwachts gebeurt. Smerissen zien er sowieso een stuk beter uit als ze een roze of groen kleurtje aan hun uniform toegevoegd krijgen. IJspaleizen zien er beter uit als ze ontdooien. Burgemeesters zien er een stuk beter uit met een taart in hun gezicht. De stad ziet er een stuk beter uit zonder reclameborden en neonverlichting, zonder camera's en pennelikkende stadswachten. Het leven ziet er een stuk beter uit zonder arbeidsdwang, zonder angst voor arrestatie omdat je geen papieren hebt, zonder bazen die de dienst uitmaken, zonder dat de wekker gaat voor iets anders dan dát waar je zelf voor gekozen hebt. Wij maken zelf wel uit wanneer we actief zijn en wanneer we lui zijn. Ieder op zijn of haar tijd en moment en op zijn of haar manier. De ontregeling, die zit in ons allemaal!
Solidair met de arrestanten van het Slangepand. Solidair met De Vloek en andere vrijplaatsen en échte broedplekken zonder staats- of stadsbemoeienis. Solidair met vluchtelingen, migranten, stadsnomaden, krakers, copyleft creatieven en anticommerciële muzikanten. Ontregel je omgeving en je leven. Steek er een joint bij op, drink er een glas rum bij, of haal je kick uit een frisse duik in de Hofvijver. Alles wat niet mag of niet wordt verwacht, ontregelt. Ontregeling is een state of mind. Het is een begin. Het is een flash mob of een rel. Het is een blokkade of een verboden straatfeest. Het is een speurtocht naar onze eigen informatievoorziening, naar de waarheid die verborgen wordt gehouden. Het is een hek of deur die niet meer open of juist niet meer dicht kan. Het zijn stoplichten die uitvallen. Het is een raads- of bestuursvergadering die verstoord wordt door een fanfare die op volle kracht “There's no business like showbusiness” op de publieke tribune speelt. Got the picture? Ont – regel – ing.
Let's do it.
Joke Kaviaar, 27 maart 2015
|