Home / bajesboten
deportatiepraktijken
Zestienhoven





"Het gaf me de indruk dat ik tussen massamoordenaars terecht was gekomen, veroordeeld tot levenslang"

Ontmoeting met Karim, uit Algerije, en zijn vriendin Wendy, zomer 2008

Dit is het verslag van wat Karim en Wendy tijdens een gesprek vertelden aan Co van Melle en ondergetekende, waarin ook verwerkt: de informatie uit e-mails die Wendy vanaf voorjaar 2007 aan ondergetekende heeft verzonden. Dit verhaal komt nu pas, omdat tot nu toe Karim te gestresst was, of vastzat, en omdat Wendy vreesde dat het publiceren van zijn verhaal op internet problemen zou geven.
Wendy en Karim zijn gefingeerde namen. 

Het verhaal laat duidelijk zien hoe mensen door het beleid een normaal bestaan opbouwen in Nederland / in Europa onmogelijk wordt gemaakt...

Karim is twee dagen voor het schrijven van dit stuk vrijgelaten. Hij is in 2003 in Nederland gekomen. Sindsdien heeft hij in totaal vier keer vastgezeten. Karim heeft geen paspoort.
Hij heeft geen verblijfspapieren en is ongewenst verklaard. Hij is ziek. Hij heeft een ziekte waardoor hij in korte tijd erg mager en is helemaal kaal geworden. Karim is ten tijde van dit gesprek 31 jaar oud.  

Karim komt uit Algerije. Daar zat hij 24 maanden in militaire dienst. Hij is vertrokken uit Algerije omdat hij zich daar niet veilig voelde. Hij ging eerst naar Spanje, met zijn broer mee. Daarna reisde hij door naar Frankrijk, want daar woonde zijn zus.
Hij is toen eerst een aantal jaren in Frankrijk geweest, waar hij kon werken. Hij werkte in een pizzeria en schilderde huizen. Hij had een visum, maar dit is in die tijd verlopen. 

In de zomer van 2003 is hij naar Nederland gekomen. Hij had vrienden die hier woonden en hem uitnodigden.

Hij is nog maar net in Nederland als hij wordt opgepakt. Hij zit dan 14 dagen in het hoofdbureau van politie in Den Haag. Vervolgens wordt hij vrijgelaten en gaat naar Rotterdam.
Weer heeft hij pech. Als hij in de auto van een vriend zit, worden zijn papieren gevraagd omdat de auto verkeerd geparkeerd staat. Hij kan zijn papieren niet tonen, vlucht weg, maar wordt toch opgepakt.

Na 12 dagen politiebureau wordt hij naar de P.I. Tilburg gebracht, die dan nog in gebruik is voor vreemdelingendetentie. Hij zit daar acht maanden en 21 dagen. Hij wordt er ziek, zijn haar begint uit te vallen. De medische dienst onderzoekt hem niet.
Ze zeggen: “Het is stress. Je moet appels eten.” Hij ontmoet er een andere man die een enorme bult op zijn buik heeft: een navelbreuk die onbehandeld blijft. Dure operatie. Dat is een illegaal niet waard…

Tenslotte komt Karim in april 2004 vrij. Hij is nog even ziek en illegaal. Hij heeft nog maar de helft van zijn haar en veel gewicht verloren. Als ze hem een ticket willen geven en vragen waarheen, zegt hij dat hij terug wil naar Frankrijk. Maar dat doen ze niet. Hij krijgt tenslotte een treinkaartje naar Rotterdam. Daar heeft hij vrienden. 

In het voorjaar van 2005 wordt Karim weer opgepakt. In de periode ervoor heeft hij Wendy leren kennen. Aangezien Karim geen verblijfspapieren heeft en problemen met zijn gezondheid kan hij niet aan werk komen. Hij kwakkelt manmoedig door.
Zoals meer mensen zonder papieren neemt hij soms zijn toevlucht tot overlevingscriminaliteit. Veel mensen zonder papieren kunnen niet anders. Hij zit vervolgens tien weken in Grave en wordt daarna vrijgelaten.

In augustus van het jaar 2006 wordt Karim opnieuw opgepakt vanwege een strafbaar feit. Karim wordt veroordeeld en zit eerst drie maanden in P.I. De Schie in Rotterdam. Daarna komt hij in vreemdelingendetentie terecht in de bajesboten van Rotterdam.

Daar zit hij zes maanden en een week als Wendy voor het eerst naar ondergetekende mailt. Ze vertelt dat hij op de boten zit en in twee weken tijd twee keer in de isoleercel is beland. Een keer drie dagen. Een keer vier dagen. In de boeien, beide keren door het interne bijstands team, vertelt Karim. Zelf is hij niet geslagen, hij heeft andere mensen wel geslagen zien worden.  

Uit de eerste mail die Wendy stuurt: "De dag dat hij isolatie kreeg, heeft hij in de ochtend nog gebeld naar me en mij gevraagd of ik contact kon leggen met mensen of een instantie, die hem echt konden helpen. (...) Ik merkte paniek en machteloosheid in zijn stem.
Wat ik heb begrepen van zijn advocaat is dat hij ongewenst is verklaard. Ik heb zijn advocaat gebeld en die is de volgende dag naar hem toe gegaan. Hij trof een depressief persoon aan die er niet al te best meer uitzag."

Tijdens het gesprek vertelt Karim dat ze hem op de boot iets hebben laten tekenen. Hij wist niet wat hij tekende, want het ging snel, en hij kon niet goed Nederlands lezen. Na de ondertekening werd hem verteld waarvoor hij had getekend. Hij wilde toen het papier terug, maar het werd weggegrist door één van de ambtenaren. Die zei: "Getekend hèb je!"

Dit alles is gebeurd in de tijd dat de rechter heeft bepaald dat mensen niet langer dan zes maanden op de boten mogen verblijven omdat de boten daarvoor niet geschikt zijn. Wat Karim nog over de boten vertelt is dat er geen winkeltje is, alleen automaten, waarin producten heel vaak ver over de datum zijn.
Eén keer had hij een Bapao broodje genomen, dat al beschimmeld bleek. Hij wilde zijn geld terug. Mooi niet dus. Hij vertelt ook over een man uit Libië die zeer ziek was, hij kon niets binnenhouden, moest steeds overgeven. Werd niet geholpen.

De advocaat van Karim heeft er werk van gemaakt dat Karim al langer dan zes maanden op de boten zat. Dit resulteerde niet in zijn vrijlating, maar in zijn overplaatsing naar Kamp Zeist. Het is dan de zomer van 2007. Aanvankelijk is Karim blij en Wendy wat optimistischer, want hij is van het water af. Hij heeft eindelijk een vaste vloer onder z'n benen; de boot kon nog wel eens schommelen. Wendy hoopt dat deze overplaatsing een spoedige vrijlating inluidt. Die blijdschap en het optimisme zijn snel voorbij.

Wendy schrijft, zodra ze op bezoek is geweest, na ruim een week: "Al die mensen die daar zitten hopen op een verblijfs-en werkvergunning, zodat ze een normaal bestaan op kunnen bouwen. Maar als je ongewenst verklaard de straat op wordt gedonderd is de kans zeer klein tot nihil dat dit zal gebeuren,denk ik."
Daarnaast beschrijft ze het NATO draad in Kamp Zeist, de voetballen die erin liggen, en zegt: "Er is veel meer bewaking aanwezig, het gaf me de indruk dat ik tussen massamoordenaars terecht was gekomen, veroordeeld tot levenslang."

Het blijft een tijdje stil. Twee weken laten mailt Wendy weer: "Hij heeft 7 dagen isolatie achter de rug."

Het was in die tijd niet helemaal duidelijk wat er gebeurd is. Tijdens ons gesprek vertelt Karim dat hij toen met vier op 1 cel zat. Ze hadden steeds ruzie. Karim heeft om overplaatsing gevraagd en is boos geworden toen ze dit niet deden. Dit hield ook verband met een conflict met het afdelingshoofd. Dit was een man met een enigszins donkere huidskleur. Deze wist niet dat Karim ziek was, en dacht dat hij expres zijn hoofd kaal schoor om er als een skinhead uit te zien. Het afdelingshoofd trok deze conclusie en meende dat Karim bij één of andere groep hoorde. Karim vertelt hierover dat de bewaking met gedetineerden kunnen doen wat ze willen. “En sommigen doen dat dus ook.”

Karim zat in gebouw 52 (binnen de muur) in de iso. Hij heeft toen tijdens het luchten in de kooi vrouwen en kinderen gehoord. 

Ondanks zijn eigen situatie stelt hij er blijkbaar ook vragen. Hij heeft namelijk van een medegevangene gehoord dat deze, toen hij werd binnengebracht, een vrouw en twee kinderen had gezien. De bewakers hadden dat toen door en hadden gezegd tegen die man dat hij niet moest kijken.
Wendy schrijft: "Hij heeft daar nog geïnformeerd of er kinderen zaten, maar kreeg daar geen echt antwoord op of ze er nog zaten."

Begin 2007 mailt Wendy opnieuw: "Gisteren rond 16.45 uur belde een medegevangene mij op met de mededeling dat mijn vriend weer de iso is ingesmeten. De reden weet ik nog niet en voor hoe lang weet ik ook nog niet. Er schijnen weer problemen te zijn geweest met de bewaking. Mijn vriend is echt geen agressief persoon, beslist niet, ik ben benieuwd wat er zich heeft afgespeeld."

Hierna is het weer een paar weken stil. In de zomer van 2007 schrijft Wendy: "De ambassade van Algerije heeft de IND gezegd dat er geen "laissez passer" uitgereikt gaat worden voor mijn vriend. Hoe dit nu verder zal gaan weet ik op dit moment niet. De 27e zal er een uitspraak zijn waarop de IND 3 dagen de tijd heeft om te reageren."

Over de omstandigheden in Kamp Zeist: "Hij wist mij te vertellen dat de ramen niet open kunnen en er is een soort van gat waar lucht ingezogen wordt op de cel, ik denk een soort van afzuigsysteem zoals wij dat in onze keukens hebben. Dit afzuigsysteem is ook wel eens uit voor een anderhalve dag zei hij. Hij zou graag terug willen naar de boot, daar was het voor hem veel beter. Daar konden de ramen wel open."
Op dat moment vertelt Karim ook dat hij heel veel mensen in Zeist tegenkomt die eerst op de boten zaten. Er worden regelmatig mensen geklinkerd. 

Eén maand en wat rechtbankzittingen later zit Karim nog altijd vast, want "de IND werkt nog aan zijn uitzetting. Bovendien is hij ongewenst verklaard" aldus de rechtbank. De IND op haar beurt zegt aldoor maar niets te horen van de Algerijnse ambassade. Maar zoals bekend: die geeft geen laissez passer af. Kortom; die uitzetting gaat niet lukken. Karim wil ook niet terug naar Algerije.  

Intussen vergaat het Karim lichamelijk niet goed. Als hij last van kiespijn heeft en uiteindelijk bij de tandarts komt, heeft hij alleen de keuze dat de kies domweg wordt getrokken. Anders wordt het te duur. Hij heeft de behandeling niet aanvaard. De kies is uiteindelijk na vrijlating behandeld door een tandarts in Rotterdam. Deze heeft de kiezen gevuld en daardoor kon hij z'n kiezen behouden. Hiervoor heeft Karim 70 euro moeten betalen.

Ook hier is hij weer niet de enige met onbehandelde medische problemen. Een andere Algerijn, die hij van de boot kent en dan ook in Kamp Zeist komt, kan niet staan: hij heeft iets aan zijn nieren.

In het najaar van 2007 schrijft Wendy: "Ik heb zijn advocaat gebeld i.v.m. medicatie die hij niet krijgt. Hij heeft erge haaruitval het begint nu bij zijn wenkbrauwen en oogharen, op zijn armen en benen en hoofd heeft hij al helemaal geen haar meer. Ooit terug heeft hij injecties gehad en kwam de haargroei weer terug, ze zijn om onduidelijke redenen gestopt met de behandeling."

Achteraf vertelt Wendy dat hij die injecties op de bajesboot heeft gehad. Drie injecties. Ze zijn daarmee gestopt met de woorden dat deze injecties gevaarlijk voor z'n gezondheid zouden zijn als het er meer zouden worden.

Tijdens ons gesprek vertelt Karim dat tenslotte zijn bloed is onderzocht. Daaruit is gebleken wat hij mankeerde. Aanvankelijk werd hem dit niet medegedeeld. Ze zeiden eerst: “Je hebt iets aan je lever. Maar je heb in ieder geval geen AIDS.”.

Drie dagen nadat duidelijk is geworden wat Karim mankeert, en dat hij daarvoor medicijnen nodig heeft, wordt hij geklinkerd. Te duur zeker. Hij heeft dan vijf maanden in Kamp Zeist gezeten, daarvóór zes maanden op de Rotterdamse bajesboot en dáárvoor drie maanden in De Schie, totaal: 14 maanden.

Wendy stelt me van zijn vrijlating op de hoogte. Ze laat me weten dat hij vrij gaat komen maar nog niet weet hoe laat. Ze wacht op zijn telefoontje. Dan ineens belt hij. Het is avond. Hij wordt vrijgelaten en naar station Amersfoort gebracht.

Als zij daar aankomt heeft hij zich achter een fietsenstalling verstopt. Hij is bang, heel erg bang om meteen weer opgepakt te worden. Maar hij was ook in paniek: hij wist dat hij ziek was, en realiseerde zich dat het nu moeilijk zou zijn om medische hulp te krijgen.

In de dagen erna heb ik contact met Wendy. Karim heeft namelijk in Kamp Zeist een keer gezegd dat hij graag zijn verhaal wil vertellen. Nu hij vrij is, kan dat. Maar hij is te gestresst. Durft amper de straat op. Is sterk vermagerd en helemaal kaal.
We besluiten hem tijd te gunnen om te herstellen. Daarna hoor ik een hele tijd niets meer. Al die tijd heb ik contact met Wendy gehad zonder te weten wie ze is, waar ze woont, of hoe haar vriend heet. Zo bang is zij zelf ook dat hij in de problemen komt als blijkt dat zij contacten heeft met mensen die het verhaal naar buiten bereid zijn te brengen. Ik dring dus niet aan, ben blij dat hij vrij is, en schrijf haar dat ik rustig afwacht tot hij laat weten dat hij eraan toe is….

Het is in de winter van 2008 als Wendy me weer mailt. Haar computer was gecrashed.

Ze schrijft: "Het enige nieuws is dat hij weer vast zit. Er is in de zitting meegenomen dat hij medische verzorging moet gaan krijgen. Ik weet nog niet alles. Ik heb gisteren voor het eerst contact met hem gehad. Heel even, het was al bijna aan het einde van de dag. Wat ik weet is dat hij uit een huis kwam met een vriend (illegaal ook), waar hij niet woonde."

Tijdens ons gesprek vraag ik wat er sinds zijn vrijlating uit Zeist aan zijn ziekte is gedaan. Hij vertelt dat hij voor een paar dagen een medicijn heeft meegekregen. Daarna heeft hij steeds iets uit de drogisterij gebruikt, waarvan hij dacht dat het helpen zou. Het is dus onbehandeld gebleven.  

Na zijn arrestatie in februari komt hij in HvB Noordsingel in Rotterdam. De medische dienst roept hem daar op om te informeren naar zijn ziekte, en neemt bloed af. Na twee maanden wordt in het ziekenhuis een echo gemaakt. Pas na vier maanden kreeg hij medicijnen. Waarom moest dan allemaal zo lang duren? Het was toch bekend wat hij had?

In het voorjaar van 2008 laat Wendy weten dat hij veroordeeld is tot 6 maanden, waarvan er twee zijn alleen voor het feit dat hij ongewenst is.

In de zomer van 2008 mailt Wendy: "Mijn vriend belde net en het gaat zeker niet goed met hem. Hij krijgt isolatie op isolatie. Hij klonk afgemat. (...) Hij zegt dat hij maar in beperkingen verblijft en nu weer iso, voor 7 dagen. De reden is hiervan, een discussie over naar de moskee gaan of luchten. Terwijl hij eerst beiden kon doen. Mijn vriend meldde dat aan de bewaker en die duwde hem zijn cel in. (...) De trammelant is begonnen, zover ik weet, toen er enkele weken geleden een andere directeur daar kwam."

Tijdens ons gesprek hebben we het uitgebreid over al die isolatieperiodes. Karim toont me alle beslissingen van de directeur. Zonder uitzondering gaat het niet om disciplinaire straffen maar om maatregelen. Maatregelen zijn vervelender dan straffen, want die kunnen makkelijk worden verlengd.

Het is begonnen met een ruzie met een andere man. Deze had hem aangevallen. Bewakers hebben hem uit diens wurggreep moeten bevrijden, wat lastig was. Hij werd toen voor drie dagen in de iso gezet. In de tussentijd zou worden uitgezocht wat er precies was gebeurd.

Na één dag, en na te zijn gehoord door de directeur, krijgt hij vanaf dan de maatregel van 14 dagen iso. Dat heeft de directeur besloten omdat Karim had gezegd over de man: "Ik vergeet hem niet". De directeur heeft dat opgevat als dat Karim wraak wilde nemen. De maatregel wordt, aldus de beslissing, vooral voor zijn eigen veiligheid genomen. Het komt niet bij de directie op om de beide mannen elk op een andere afdeling te plaatsen en zo verdere problemen te voorkomen.

Daarna is hij twee weken terug op de afdeling. Dan belandt hij opnieuw voor 7 dagen in de iso. Dit is het verhaal waarover Wendy schreef.

"Wat is er precies gebeurd?" vraag ik.
Het blijkt dat de dagprogramma's waren veranderd. Voorheen kon hij op de dag dat hij naar de moskee ging, gewoon ook luchten. Met het nieuwe dagprogramma moet hij kiezen: moskee of luchten. Dit is nu tegelijk.

Een absurde toestand: luchten is namelijk een recht. Maar niet voor moslims blijkbaar. Als hij protesteert duwt een bewaker hem zijn cel in. Vervolgens wordt geconstateerd dat, aldus de beslissing van de directeur, "uw gemoedstoestand van dien aard is dat deelname aan het reguliere dagprogramma en verblijf op een reguliere afdeling niet gerechtvaardigd is. (...) Deze ordemaatregel kan, indien noodzakelijk, verlengd worden."

Na een week iso komt hij wel weer terug in zijn cel, maar wordt er aansluitend een volgende maatregel tegen hem genomen: die van "uitsluiting van activiteiten". Dit komt neer op afzondering.

Al enige tijd komt Karim in aanmerking voor overplaatsing van het HvB naar een gevangenis, omdat hij nu veroordeeld is en niet meer in voorarrest zit. Hij zou al overgeplaatst worden naar Zoetermeer, naar een reguliere afdeling. Terwijl hij in afzondering zit, wordt hij inderdaad naar Zoetermeer overgeplaatst. Maar niet naar een reguliere afdeling: naar een speciale strafafdeling, BGG, afdeling L.

Deze afdeling heeft een beperkt programma. Er kan slechts twee dagdelen per week worden gewerkt. Luchten is vroeg doordeweeks: kwart voor acht 's morgens. Recreatie is met 5 of 6 andere mannen, drie kwartier of een uur. Het is er streng en er is veel controle. Het dagprogramma komt neer op twintig uur per dag 'achter de deur'. 

Het duurt ruim bijna twee maanden voor ik weer contact heb met Wendy. Ze schrijft: "Als het goed is komt mijn vriend aanstaande vrijdag om 8 uur vrij. In ieder geval zal ik vrijdag aan de poort staan om hem op te halen. Er is een hoop gebeurd met hem.. Een week of 3 iso (in Noordsingel) en gelijk in de beperkingen, is ziek ervan geworden. Hij was niet zichzelf en mijn twijfel is of hij dat nu dan wel is. Hij heeft een beklag ingediend en loopt bij een arts voor zijn ziekte. Hij zit in de stress hoe hij aan een dokter komt als hij vrij is."

Nog even is het spannend die dag. Want: komt hij nu gelijk weer in vreemdelingenbewaring?

Vanuit Zoetermeer wordt hij die dag naar de vreemdelingenpolitie in Rotterdam gebracht. Even lijkt het erop dat hij toch niet vrij zal komen. Maar dan komt er iemand bij hem met de verlossende woorden: "Je bent vrij." Mogelijk is direct duidelijk geworden dat Karim door tegenwerking van de Algerijnse ambassade onuitzetbaar is.

Twee dagen na zijn vrijlating hebben Co en ondergetekende hem bezocht. Hij heeft nu de benodigde medicijnen. Maar hoe verder?

najaar 2008 / Joke Kaviaar, met dank aan Karim en Wendy voor het vertellen van hun ervaringen.

NO BORDERS!

back to begin
Home